ماجرای به وجود آمدن کوه اژدها
از نظر باستان‌شناسی و تحقیقات انجام‌شده، مشخص شده‌است که نوارهای رنگی که بر روی کوه اژدها قرار دارند، در واقع لایه‌های خاک هستند که هرکدام از آنها دارای عناصری با شکل نامنظم و رنگ مختلف می‌باشند. ساختار این کوه از جنس ماسه، سنگ، شیل، و سنگ‌جوش است.
اما سوالی که ممکن است به ذهن بیافتد این است: چرا شکل ظاهری کوه اژدها به نظر می‌رسد کمی عجیب و غریب؟ علت این امر به فشارهای زمینی از هر طرف کوه بازمی‌گردد که منجر به چین‌دار شدن آن شده و این پدیده نادر در علم زمین‌شناسی با نام “چین مرکب” شناخته می‌شود.
موضوع بعدی که ممکن است توجه را به خود جلب کند، نامگذاری کوه اژدهاست. درباره نام این کوه، داستان‌ها و روایت‌های فراوانی وجود دارد. برخی از این داستان‌ها به حدی افسانه‌ای و غیرقابل باور هستند که شاید شنیدن آنها خنده را بر لب بیاورد! افراد بومی منطقه ممکن است به شما بگویند که دلیل نامگذاری این کوه، پوشیده شدن دور تا دور آن با نوارهای سرخ و قهوه‌ای است که به رنگ بدن اژدها شباهت دارد.
روایت دیگری هم وجود دارد که هیچ پایه و اساس تاریخی ندارد و در هیچ کتاب یا مؤلفه تاریخی ثبت نشده است. این روایت می‌گوید که یکی از قهرمانان ایرانی، یعنی رستم، با اسبش به همراه یک اژدهای بزرگ به نبرد پرداخته و موفق شده آن را نابود کند. جالب است که روی قسمتی از کوه، یک نقش وجود دارد که به شکل پرتاب جسد اژدها شبیه است.
البته در یک موضوع علمی، علت نامگذاری کوه اژدها به این شکل بیان می‌شود که این کوه از هر سمت به بخشی منتهی می‌شود، به عنوان مثال از ضلع شرقی به گسلی به نام “گسل اژدها” منتهی می‌شود و از ضلع غربی در مجاورت دره‌ای به نام “شغال دره” قرار دارد. این گسل در ضلع شرقی منجر به تشکیل دو توده می‌شود و گسلی که در منطقه گرمسار ایجاد شده است، بیشتر مناطق را تحت تأثیر قرار داده و تقریباً از پایین کوه عبور می‌کند.
این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که چین‌خوردگی‌های موجود بر روی کوه به شکل اژدها شباهت داشته باشند. به طور کلی، این چین‌خوردگی‌ها در گذشته به شکل افقی وجود داشته‌اند، اما فشار زیاد زمین باعث شده تا اکنون به حالت چین مرکب تغییر کنند. هر رنگی که بر روی این کوه وجود دارد، از نظر علمی نشان‌دهنده ترکیب چند کانی مختلف و همچنین آهن است.
معماری سه گنبد ارومیه